Αντώνιος Αντωνιάδης. Ο εκ Πειραιώς Γυμνασιάρχης, ποιητής και συγγραφέας

Αντώνιος Αντωνιάδης. Γυμνασιάρχης, Δραματογράφος, Ποιητής, Συγγραφέας και ένας εκ των Ευεργετών του Εθνικού Πανεπιστημίου

Ο Αντώνιος Αντωνιάδης γεννήθηκε στον Πειραιά στις 6 Ιανουαρίου του 1836 και πέθανε στην Αθήνα στις 3 Μαρτίου του 1905 (ημέρα Πέμπτη). Θεωρείται από τους πρώτες μεγάλες πνευματικές μορφές που γεννήθηκαν στον Πειραιά εκ της συστάσεώς του ως Δήμος το 1835.

Στην καταγωγή ήταν Κρητικός εκ του πατρός του Ιωάννη.

Σε ηλικία 17 ετών ο Αντώνιος ενεγγράφη στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στις 17 Δεκεμβρίου 1858 αναγορεύθηκε Διδάκτορας της Φιλοσοφίας. 

Αρχικά διορίσθηκε Καθηγητής στο Γυμνάσιο Πατρών, τον Φεβρουάριο του 1862 όμως απολύθηκε για πολιτικούς λόγους. Λίγο αργότερα όμως προσκλήθηκε στα Χανιά για να αναλάβει την θέση του Γυμνασιάρχη στο Γυμνάσιο της πόλης και παράλληλα να έχει υπό την εποπτεία του όλα τα σχολεία της περιοχής.

Ο Αντωνιάδης δεν περιορίσθηκε μόνο στο διδακτικό του έργο αλλά ανεδείχθηκε σπουδαίο ποιητικό ταλέντο. Συγγραφέας πλήθους διδακτικών βιβλίων, έγραψε πολλά ποιητικά διηγήματα και κωμωδίες. Τα έργα του αναφέρονται σε διάφορους αγώνες των Ελλήνων, τα δε δράματά του έχουν κατά κύριο λόγο ως πρότυπο τις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες.

Το πρώτο του έργο "Φίλιππος ο Μακεδών" έλαβε το πρώτο βραβείο στον Βουτσιναίο Ποιητικό διαγωνισμό του 1865.

Το 1866 διορίσθηκε Καθηγητής του Γυμνασίου Πειραιά, ενώ αργότερα μετατέθηκε σε Γυμνάσιο Αθηνών. Την περίοδο εκείνη ίδρυσε τον Εθνικό Δραματικό Σύλλογο ο οποίος έγινε το Κέντρο παραστάσεων αρχαίων Ελληνικών δραμάτων. Εκτός όμως από τις παραστάσεις αρχαίων τραγωδιών, στον Εθνικό Δραματικό Σύλλογο, ο Αντωνιάδης ανέβασε και πολλά δραματικά έργα δικής του συνθέσεως. 

Ενδεικτικά αναφέρονται: 

Κατσαντώνης (1873), Μεσολογγιάδα (1875), Μάνα του Γενίτσαρου (1878), Αμβρόσιος των Μεδιολάνων (1878), Κρίσπον (1870), Παυσανίας (1887), Λάμπρος Τζαβέλλας (1892), Οδυσσέας Ανδρούτσος (1885), Μεσολόγγι και Κλείσοβα (1885), Μάρκος Μπότσαρης (1892), Ιωάννης Μαυρομιχάλης (1896), Αρχιστράτηγος Κολοκοτρώνης (1904), Αθηναΐδα (1892), Σκεντέρμπεης (1889), Καπετάνισσα του Παρνασού  (1893) κ.α.

Από την Κρητική καταγωγή του ενεπνεύστηκε και έγγραψε για τις Κρητικές παραδόσεις, τα ήθη, τα έθιμα και την γλώσσα σε ένα έξοχο επικό ποίημα με τίτλο "Κρητηΐδα", στο οποίο απεικόνιζε με γλαφυρότητα τα παθήματα των Κρητών από την Ενετική Δεσποτεία. Ο Πειραιάς όμως του οποίου ήταν γέννημα και θρέμμα υπήρξε γη λατρείας. Από το σκάσιμο των κυμάτων στους βράχους της Πειραϊκής, αντλούσε ο ποιητής τις εικόνες για τα ποιήματά του. Σε αυτές τις ακτές του άρεσε να απαγγέλει τους στίχους του και να ζητά την γνώμη των φίλων του, για αυτούς. 

Υπήρξε πρότυπο ενθουσιώδους διδασκάλου που διέπρεψε όχι μόνο ως Καθηγητής αλλά και ως συγγραφέας διδακτικών και επιστημονικών συγγραμμάτων και ενεργό μέλος πολλών συλλόγων. Πεθαίνοντας άφησε όλη του την περιουσία στο Εθνικό Πανεπιστήμιο, χωρίς μάλιστα να αφήσει κάποιο δεσμευτικό όρο ως προς την χρήση αυτής, ως συνήθως γίνεται.

"Εις το Εθνικόν Πανεπιστήμιον, εις το οποίον οφείλω αΐδιον ευγνωμοσύνην, διότι με εξεπαίδευσε, με εμόρφωσε και παντοιοτρόπως με συνέδραμεν, αφίνω τας εν Αθήναις οικίας μου, μετά τον θάνατο της πιστής υπηρέτριάς μου Βασιλικής Μ.Τ...

Ταύτας δε τας οικίας ευθύς μετά τον θάνατον αυτής θα λάβη το Πανεπιστήμιον ως ιδιοκτησίαν".

Με την πράξη του αυτή έγινε ένας από τους Ευεργέτες του Εθνικού μας Πανεπιστημίου, το οποίο σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, χάραξε το όνομά του σε αναμνηστική στήλη ευεργετών.

1900 - Ωδή εις τον Πειραιά 

Η αγγελία θανάτου του, συνοδεύθηκε από τις  εφημερίδες της εποχής με αφιέρωση ειδικής στήλης, με το έργο του μεγάλου ποιητού (Εφημερίδα ΑΘΗΝΑΙ)

Γιαυτό και την επομένη του θανάτου του ο Ι.Κ. Βουλοδήμος, τον αποχαιρετά δημόσια λέγοντας:

 "Εις τοιότον τέκνο του ο Πειραιεύς, οφείλει λιβανωτόν τιμής και ευγνωμοσύνης, αφού ζώντος εκείνου δεν εορτάσθησαν τιμητικά ιωβηλαία, εις τοιούτον τέκνο του ο Πειραιεύς οφείλει τον ανδριάντα, τον ανδριάντα του διδασκάλου του, του ποιητού του, τον ανδριάντα του Αντώνιου Ι. Αντωνιάδου".

   

Πηγές:

- Κ. Δημαρά. Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Τόμος 1ος, σελ. 337

- Οι ευεργέται των Πανεπιστημίων. βιογραφικόν απάνθισμα μετά εικόνων. Εν Αθήναις - Τυπογραφικά Καστασήματα Ταρουσόπουλου.
- Ανέμη. Ψηφιακή βιβλιοθήκη Νεοελληνικών Σπουδών
- Ψηφιακός θησαυρός Ελληνικής Ιστορίας και Πολιτισμού
- Ημερήσιος Τύπος της εποχής